Sanayi Politikası Olarak Meta Zincirleri Ya Da Meta Zincirleri Üzerinde Sanayi(Siz)Leşmek – Uğur Eser

Kapitalizmin küresel coğrafyasındaki en çarpıcı değişim 1980’lerden itibaren küresel ölçekte dünyanın farklı coğrafyalarına kaydırılan üretimin her bir aşamasındaki parçaların fason üretim anlaşmalarıyla (subcontracting) taşeron şirketlere yaptırılmasıyla (outsourcing) birlikte, dünya ekonomisinin merkezinde ve çevresinde yer alan ülkelerin uluslararası işbölümündeki konumunun değişmiş olmasıdır. Yeni uluslararası işbölümü, üretim süreçlerini küçük parçalara ayırarak her bir malın üretiminin değişik aşamalarında uzmanlaşan ülkelerin oluşturduğu küresel üretim ağları/meta zincirleri üzerinde gerçekleşmektedir (UNCTAD 2013, OECD 2011). Merkezinde ulus üstü büyük şirketler olan ve yönetişim stratejilerinin kontrol ettiği bu üretim organizasyonları, üretimin dünya ölçeğinde parçalanması (yeniden ölçeklendirilmesi) sonucu uluslararası ticarette dikey uzmanlaşmaya dayalı, belli bir hiyerarşi içinde düzenlenmiş yeni bir işbölümü ortaya çıkarmıştır. UNCTAD (2018) raporuna göre en büyük yüzde 1’lik grubu oluşturan 2 bin çokuluslu şirket, dünya ihracatının yüzde 57’sini kontrol etmektedir.