“Bilimsel ve Teknolojik Gelişmelerin Hızla Arttığı Günümüzde” Bilim ve Teknoloji İletişimi – Arsev Umur Aydınoğlu

Demokratik bir toplumda bireylerin kendi hayatlarına direkt etki edecek gelişmelerde söz sahibi olduğu var sayılır ama söz sahibi olabilmek için asgari düzeyde bir bilgi sahibi olmak da gerekiyor.

“Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin hızla arttığı günümüzde…”

Bu klişe giriş cümlesine sahip kim bilir kaç tane yazı okudunuz. Peki bu ifadenin aslında ne anlama geldiğini hiç detaylıca düşündünüz mü? Eğer bilim iletişimi veya bilim ve teknoloji çalışmaları ile profesyonel olarak uğraşmıyorsanız büyük ihtimalle bu sorunun cevabı “Hayır” olacaktır.

Akademide veya AR-GE departmanında çalışıyorsanız, spesifik uzmanlığınızla ilgisi olan konularda bu ifadenin ne anlama geldiğine dair fikirleriniz olabilir. Ancak kendi uzmanlığınız dışında kalan alanlardaki “bilimsel ve teknolojik gelişmelerin hızla artması…” ifadesini, hayatınızı çok derinden etkileme potansiyeline sahip bir şeylerden bahsediyor olmasına rağmen, çok da düşünmemişsinizdir. Hâlbuki nasıl etkileneceğimizi bilmemenin hem toplumlara hem de bireylere büyük bir maliyeti vardır.

Örneğin Aralık 2022’de ABD Enerji Bakanlığı füzyon deneylerinde işlem için gereken enerjiden daha fazlasını ürettiklerini çığır açıcı bir sonuç olarak duyurdu (Tollefson & Gibney, 2022). Bu haberi okuyan veya duyan sıradan bir vatandaşın aklına “Füzyon nedir?”, “Füzyon teknolojileri nedir?”, “Gereken enerjiden daha fazlasını üretmek ne anlama gelir?” gibi konuyla direkt ilgili sorular kadar; “Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine etkisi olur mu?”, “Türkiye’nin enerji bağımlılığı azalır mı?”, “Orta Doğu’da petrol savaşları biter mi?”, “Akkuyu nükleer santralını boşa mı yaptık?”, “Bu kış doğal gaz fiyatları düşer mi?”, “Elektrikli arabaya geçsem mi?” gibi ilk başta alakalı gözükmeyen pek çok soru da gelebilir. Benzer soruları chatGPT ve diğer üretken yapay zekâ teknolojileri; genetiği değiştirilmiş organizmalar ve CRISP-R teknolojisi; yardımcı üreme teknolojileri; nükleer enerji teknolojileri; gerçek ötesi çağ; kişisel veri mahremiyeti ve güvenliği; pandemi; otonom araçlar; robotik teknolojiler ve bunlar gibi konular için üretmek mümkün.