Politik İktisat – Hüseyin Özel

 Tarihin bütününde gözlenen ve yalnızca belirli dönemlerde kendini gösteren özgül koşullar ve özellikler arasında yapılması gereken ayrım, politik iktisadın temelinde yer almak zorundadır.

 Politik iktisat geleneğinin, daha çok 18. ve 19. yüzyıllarda olgunlaşmış olsa da tarihsel olarak Ksenophon’un “Oikonomikos” (2019) yapıtıyla doğmuş olduğunu söylemek yanlış olmaz. Politik iktisat, her şeyden önce etik niteliği öne çıkan bir disiplindir ve Aristoteles’in insanı bir “politik hayvan” olarak nitelediği düşünceye dayanır. Buna göre insanlar, sahip oldukları potansiyelleri gerçekleştirmeye, böylelikle “insanlaşmaya” ve “iyi yaşam” hedefine ulaşmaya çalışan varlıklardır. İktisadi etkinliklerin temel amacının da bu olması gerekir, çünkü örneğin yine Aristoteles’e göre, kendine yeterlilikle (otarşi) tanımlanan kendini gerçekleştirme, yalnızca kendine yeterli bir Polis içerisinde mümkündür. Dolayısıyla, en başından iktisadın politik bir disiplin olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu yazıda da politik iktisadın analitik çerçevesi ile genel etik anlayışı dikkate alınmaktadır. Bu amaçla ilk olarak, klasik-Marksist politik iktisat geleneğinin analitik çerçevesi özetlenecek, sonra da normatif bir bilim olarak politik iktisadın genel yöntemine ilişkin birkaç şey söylenecektir.