Neoklasik İktisadın Ekolojik Ekonomiye Dönüşümü: Sosyal Demokrat Çevre Politikaları – Ahmet Şahinöz

 Yıldan yıla yükselen çevresel alarm zillerinin sesi, “kulağının üzerine yatmış piyasa tutsağı bir dünyada” ne kadar duyulabilirse, ancak o kadar çevresel bir yankı bulabilmiştir.

 Giriş 

Sanayi Devrimi’yle başlayan hızlı ve sınırsız ekonomik büyüme tutkusunun dünyanın doğal dengesini onarılmaz-geri döndürülemez boyutlarda bozduğu ve gezegenimizi felakete sürükleyecek bir küresel ısınmaya neden olduğu, bilim insanlarının tüm uyarılarına karşın 1,5 asır süresince görmezden gelinmiştir. Sanayileşme, kentleşme, hızlı nüfus ve talep artışıyla özdeşleşen ekonomik büyümenin kabaran enerji iştahı önce kömür, ardından petrol ve doğal gaz gibi fosil kaynaklı yakıtların giderek artan tüketimiyle sonuçlanmıştır. 19. yüzyılın ortalarında 1 milyar ton olan insan kaynaklı yıllık küresel CO2 salımı, 20. yüzyılın başında 2; ortasında 5,1; 21. yüzyılın başında 24 ve 2018 yılında 37,1 milyar tona yükselmiştir. Fosil kaynaklı enerji kullanımının atmosfere saldığı sera etkili karbondioksitin neden olduğu küresel ısınma, iklim değişikliği, asit yağmurları, çölleşme ve biyoçeşitliliğin azalması gibi pek çok çevre sorunlarına karşı, ana akım iktisatçılarının 20. yüzyılın son çeyreğinde, “doğal kaynakların mamul sermaye tarafından ikamesi” hipotezine dayalı olarak geliştirdikleri “sürdürülebilir kalkınma” modeli, çevre sorunlarına bir çözüm getirebilmiş değildir. 2015 yılında imzalanan ve küresel ısınmayı 1,5 oC’ın altında tutmak için ülkelerin CO2 salımlarını azaltmayı taahhüt ettikleri BM Paris İklim Anlaşması’nın üzerinden geçen başarısız 5 yıl, söz konusu modelin çözümsüzlüğünün somut bir kanıtıdır. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), 1,5 oC’lık eşiğin önümüzdeki beş yıl içeresinde aşılma olasılığının yüksek olduğunu açıklamıştır.