İktisadi İnsandan İnsan İktisadına Temsili Özne Sorunsalı – Ercan Eren

 Homo economicus dar bir kişisel çıkara sahiptir; sadece kendilerine yardım etmekle ilgilenirler. 

 Giriş 

Bu makaleyi kurgularken ilk önce başlığını “Makro İktisadın Mikro Temelleri Neden Öngörüde Başarısız Oluyor? ‘Temsili Özne Sorunsalı’” olarak düşünmüştüm. Amacım, iktisatta mikro temellerden hareketle, bütünün toplamdan büyük olduğu “gerçekçi” model kurmak mümkün müdür sorusuna yanıt aramaktır. 

Mikro temeller, temsili özne (representative agent) sorununu gündeme getirmektedir. Homo economicus yerine gerçek insan, Homo sapiens üzerine kurgu yapılmasını düşünebiliriz. İnsanın sadece kendi çıkarını gözeten değil, aynı zamanda Homo moral, Homo dini ve bunlara benzer özellikleriyle bir arada ele alınması mümkün olabilir. 

Temsili özne sorunsalı üzerine odaklanılan bu çalışmada ilk olarak W. Pareto’dan hareketle iktisadi insan ve “gerçek” insanı tanımlamayla başlamak yerinde olacaktır. Ardından Homo economicus, davranışsal iktisat ve ahlak iktisadının insanından kısaca söz edip, sistem teorisinden hareketle modelleme çabalarına değinerek sonuçlandırabiliriz.