Göç ve Mutluluk – Devrim Dumludağ

 “Burada yaşam iyi ama bana sorarsanız kalbimin bir parçası Türkiye’ye ait. Bedenim burada ama aklım ve kalbim Türkiye’de.” 

Süleyman Gilik, Girişimci, 2013, Rotterdam, Hollanda 

 Giriş 

Süleyman Gilik, 1980’lerin başında Avrupa’ya göç etmiş vatandaşlarımızdan biri. 2013 yılında İstanbul Üniversitesi’nden Özge Gökdemir ile birlikte yürüttüğümüz “Hollanda’da yaşayan Türk göçmenlerin yaşam memnuniyeti” başlıklı araştırmamızda, bir sohbet esnasında tüm samimiyetiyle yukarıdaki cümleleri kurmuştu. Süleyman Gilik’in bu ifadesi bizim için şaşırtıcı değildi. Hollanda’daki diğer etnik gruplara kıyasla daha iyi yaşam standartları, düşük işsizlik oranları, ve daha yüksek girişimcilik oranlarına sahip olmalarına rağmen, arada kalmışlık duygusu Türkiye’den gelen göçmenlerin büyük ölçüde düşük mutluluk skorları beyan etmelerine neden oluyordu. Ülkedeki dört temel etnik gruba yönelik yayınlanan rapor ve araştırmalarda Hollandalılar (yerli halk) ülkedeki mutluluk ortalamasının (7-7.5) üzerinde yer alırken (7.7-8), Antilliler 10 üzerinden ortalama (7.2), Surinamlı göçmenler ise (7.0) mutluluk skorları beyan etmekteydi. Mutluluk skorları (6.7-7.0) arasında değişen Faslı göçmenleri, Türk göçmenler (6.0-6.5) skor aralığıyla takip etmekteydi (Gökdemir ve Dumludağ, 2010). Bulgularını bu yazının ilerleyen bölümlerinde paylaşacağımız çalışmadan çıkan ana fikir, mutlak gelirin yanı sıra nispi gelir (adaptasyon, sosyal ve ekonomik karşılaştırmalar, artan istekler) ve aidiyet, entegrasyon, kimlik, dışlanma hissi/deneyimi, dil bariyeri vb. gibi maddi olmayan pek çok faktörün göçmenlerin mutluluğu üzerinde önemli etkisinin olduğu idi.