Deprem Fonu Uygulanmalı mı? Nasıl Uygulanmalı? – Eren Gürer

Politika yapıcıların kısa vadede yüksek politik kazanç sağlayan harcamalar yapmak yerine düşük olasılıklı doğal afetlere hazırlanmak için yeterli teşvikleri olmayabilir.

1. Giriş

Türkiye’de 2023 yılı başında yaşanan depremler hem insani hem de maddi anlamda büyük kayıplara sebep oldu. Resmi rakamlara göre 20 Mart 2023 itibarıyla 50 binden fazla kişi yaşamını yitirdi ve deprem bölgesinde yer alan bazı ilçeler neredeyse  amamıyla yıkıldı. Türkiye depremlere yabancı bir ülke değil. Anadolu’nun yüksek şiddetli depremlere sebep olabilecek çok sayıda fay hattı barındırdığı gerek akademi çevreleri gerek toplum tarafından kabul edilmiş bir gerçek. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 1999 depreminden beri deprem harcamalarını finanse etmek amacıyla özel iletişim vergisi adı altında, halk arasında deprem vergisi olarak bilinen bir vergi topluyor.1 Buna karşın 2023 yılında yaşanan depremler bölgedeki yapı stokunun büyük ölçüde depremlere hazır olmadığını ortaya koydu. Dönemin maliye bakanı Mehmet Şimşek, 2011 yılında deprem vergilerinin akıbetiyle ilgili kendisine yöneltilen bir soruya cevaben bu vergilerin duble yollara, havaalanlarına, eğitime ve sağlığa harcandığını belirtti.